سود بازرگانی نوعی مالیات غیر مستقیم است که طبق قوانین تجارت خارجی طی تصویب نامه وزیران صادر می شود و ربطی به حقوق گمرکی ندارد همچنین دولت و وزیران می توانند سود بازرگانی هر کالا را با توجه به سیاست هایی که در پیش گرفته اند، شرایط اقتصادی، میزان تولید، عرضه و تقاضای آن کالا در کشور کاهش یا افزایش دهند.

سود بازرگانی در گمرک به صورت ریالی از صاحب کالا اخذ می شود همچنین این مبلغ فقط از کالا های وارداتی که برای مصرف در کشور اظهار شده اند و از گمرک ترخیص می شوند وصول می گردد.

معافیت از پرداخت سود بازرگانی

دولت برای بعضی از کالا ها سود بازرگانی را معادل صفر در نظر گرفته است به عبارت دیگر دولت از بعضی کالا سود بازرگانی دریافت نمی کند اما به این معنی نیست که هزینه های گمرکی (حقوق بازرگانی) نیز دریافت نمی کند.

هزینه های گمرکی برای همه ی کالا یکسان است یعنی میزان 4 درصد از ارزش افزوده ی کالا ثابت باقی می ماند و تنها از پرداخت سود بازرگانی که به مالیات غیر مستقیم مشهور است معاف است.

موارد معافیت از پرداخت سود بازرگانی

سود بازرگانی برای دولت یه منبع در آمد است و با توجه به اینکه معاف شدن از پرداخت سود بازرگانی باعث کاهش درآمد دولت می شود برای جبران آن وزرات اقتصاد و دارای در این مورد تصمیم گیری می کند

شرکت ها و موسسات دانش بنیان، فناوری و اطلاعات، اختراعی و نوآوری و شرکت های تولید کننده محصولات اشتغال زا  از پرداخت سود بازرگانی معاف هستند .

همچنین با تشخیص هیئت دولت برای افزایش اشتغال در بنادر خرمشهر، بوشهر، آبادان و جزیره هرمز  سود بازرگانی شامل تخفیف می شود و از برخی  کالا ها و مشاغل سود بازرگانی و حقوق گمرکی در این بنادر دریافت نمی شود .

 نحوه ی محاسبه ی سود بازرگانی

سود بازرگانی یک کالا می تواند بر حسب حجم، وزن و تعداد محاسبه شود اما در گمرک های ایران محاسبه بر حسب وزن مرسوم تر است و به آن ارزش کالا می گویند.

برای محاسبه ی سود بازرگانی یک کالا بر اساس CIF، ارزش خالص کالا را با کرایه محل و حق ثبت سفارش جمع می کنند. حق وروردی نیز شامل سود بازرگانی می شود که برای محاسبه ی حق ورودی، حقوق گمرکی و سود بازرگانی را با هم جمع می کنند.

مبلغی که به عنوان سود بازرگانی توسط گمرک اخذ می شود علاوه بر اینکه جنبه ی حمایتی از تولیدات داخلی دارد قسمتی از درآمد سازمان های دولتی را نیز شامل می شود مثل سازمان هایی مثل شهرداری، تعاون، هلال احمر، وزارت راه و ….